Ozan Cevdet Karakurt, sözcüklerin önemini şöyle dile getirmiştir: "Söz deriz/Sözle düşünür/Sözle söyleriz/Sözdür bizim silahımız/Sözle dost anar/Sözle gönül kırar/Ve sözümüzle anılırız/Bir sözle unutulur gider/Bir sözle ölümsüz kalırız." Yunus Emre ise sözcüklerin insanlar için ne kadar önemli olduğunu şu dizelerle ifade etmiştir:"Sözünü bilen kişinin, yüzünü ak ede bir söz/Sözünü pişir diyenin, işini sağ ede bir söz/Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı/Söz ola ağulu aşı, bal ile yağ ede bir söz/Kişi bile söz demini, demeye sözün kemini/ Bu cihan cehennemini, düzelte bir güzel söz." Savaşların acı sonuçlarını yaşadığımız günümüz hoşgörüsüzlük dünyasında ve Türkiye'de, bir iletişim aracı olan dilin "yurtta barış, cihanda barış" diy en güzelliğine ve gücüne sığınmak en doğrusu olsa gerek.
Sözün ve dilin ışığında yolumuzu aydınlatan bir diğer kavram ise hoşgörüdür. Hoşgörü kültürü, bireyleri ve dolayısıyla toplumları birbirine yaklaştıran dilin ve sözün en güzel meyvelerindendir. Savaşa savaşa değil konuşa konuşa anlaşmanın dilidir. Hoşgörü, sağlıklı davranıştır. İnsanların hatalarını ve eksiklerini bağışlamak suretiyle şiddetin karşısında diyalogun diğer biçimidir. Hoşgörü bir vurdumduymazlık ve her şeyi görmezlikten gelme olmamakla beraber kendini bilmenin, dilde, sözde ve gönülde anlayışlı olmanın ve sevgiye ulaşmanın yolu ve adıdır. Hoşgörü konusunu en iyi işleyen insanların başında Mevlana gelmektedir. Ölümünden bugüne kadar 800 yıl geçmiş olmasına rağmen şu dizeleri hepimizin kulağına küpe olacak niteliktedir.
"Gel, Gel, ne olursan ol, gel!
İster kâfir, ister mecûsî, ister puta tapan ol, gel!
Bizim dergâhımız ümitsizlik dergâhı değildir.
Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel!"
Sevgide güneş gibi ol,
dostluk ve kardeşlikte akarsu gibi ol,
hataları örtmede gece gibi ol,
tevazuda toprak gibi ol,
öfkede ölü gibi ol,
her ne olursan ol,
ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.
Nermi Uygur'a göre; "toplumlar, hızlı gelişimlerini dile borçludur. Dil, bir yerde araçtır. Tarihte istediğimiz kadar gerilere gidelim insanları hep dil toplulukları içinde buluruz. Yeri, zamanı ne olursa olsun her insan, insan oluşunu dilinde gerçekleştirir. Dilin güçlü etkisi kültür varlığının her yanında kendini duyurur: Toplum, din, edebiyat, tarih, bilim, eğitim gibi kültürün her yöresi en iç öğelerine dek çoğunlukla dilin damgasını taşır. Yönü, amacı, kapsamı, başarısı ne olursa olsun, insanın yürüdüğü görünür-görünmez tüm yollar dilden geçer. Çepeçevre insan varoluşunun ana koşuludur dil."
Yaşar Kemal ise; "Kültürün asıl taşıyıcısı, ona kimlik kazandıran öznesi hep "dil" olmuştur. Dolayısıyla da bir dili yasaklamak, yaşatmamak, asimile etmek, ne derseniz deyin, bir kültürü tahrip etmekle aynı anlamı taşımaktadır. Halkın acıları, türküleri, manileri, hikayeleri, ninnileri, masalları... kısacası onu halk yapan özellikleri "dil" aracılığı ile yaşamını sürdürür. Dünya, birbirini besleyen bin çiçekli bir kültür bahçesi olmuştur. Her kültür, geçmiş kültürlerin gübrelediği birikim topraklarının bir kültür çiçeği olmuştur. Bilinçli ya da bilinçsiz bu büyük kültür bahçesinden bir çiçeği yok etmek, insanlıktan bir rengi, bir kokuyu, bir güzelliği, bir yaratıcılığı almakla bir tutulmuştur." diyerek görüşünü bizlerle paylaşıyor.
angi düzeyde ele alınırsa alınsın, kültürün büsbütün kuruluşunda, son derece önemli bir rol oynar dil. Dil ile kültür arasındaki bağ özellikle 18. yüzyıldan bu yana önem kazanmıştır. Herder, Wilhelm, Von Humboldt, Whorf gibi pek çok düşünür ve araştırmacı bu konu üzerinde önemle durmuştur. W. Von Humboldt, "bir halkın dili onun ruhudur, ruhu da dilidir. Dil halkın karakterine bağlı olup, onu niteler. İç benliği belirten dilin en ince örgü ipleri ve kök saçakları halkın ruh gücüne bağlıdır." diyerek dil ile kültür arasındaki ilişkiye vurgu yapmaktadır. Bu açıdan bakıldığında Türkiye Cumhuriyeti, Türk ulusunun ruhuna/diline sahip çıkmaya çalışırken başka bir halkın/Kürtlerin ruhuna/diline saldırmış, bu halkın dilini ve kültürünü dolayısıyla da düşünce dünyasını ve geçmiş ile gelecek arasındaki bağlarını abluka altına almaya çalışmıştır. K. Vossler, "Dil, kültürün aynasıdır." belirlemesini yapar. Glinz ise, dilin bir toplumsal, tarihsel birleşim, kurum olduğunu düşünmektedir. Dil, toplum ve kültür ilişki sini çok iyi özetleyen bir öykü ile devan edelim:
"Bir filozofa sormuşlar:
- Bir memleketi yönetmeye kalkışsanız, yapacağınız ilk iş ne olurdu?
Büyük filozof şöyle cevap vermiş:
- Hiç şüphesiz dili gözden geçirmekle başlardım. (Ve dinleyenlerin hayret dolu bakışları karşısında konuşmasına devam etmiş.)
- Dil kusurlu olursa sözcükler düşünceyi iyi anlatamaz. Düşünce iyi anlatılamazsa, yapılması gereken şeyler doğru yapılamaz. Ödevler gereği gibi yapılmazsa gelenek ve kültür bozulur. Kültür bozulursa adalet yanlış yöne sapar. Adalet yanlış yola saparsa şaşkınlık içine düşen halk, ne yapacağını, işin nereye varacağını bilmez İşte bunun içindir ki hiçbir şey dil kadar önemli değildir."
(Nezan Newzat Çelebi'nin yazısından alıntıdır)
Konu: Dil bir güneştir..okumanızı tavsiye ederim (Okunma sayısı 1436 defa)